Jak prawidłowo wykonać resuscytację – ile uciśnięć i wdechów zastosować?

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) to procedura ratująca życie, niezbędna w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. Klucz do skutecznej RKO stanowi właściwy rytm ucisków i wdechów, który realnie zwiększa szanse przeżycia nawet do 70%. Poznaj dokładne liczby oraz sposób prawidłowego przeprowadzenia resuscytacji u dorosłych, dzieci i w szczególnych sytuacjach.

Dlaczego szybkie rozpoczęcie RKO jest kluczowe?

Najczęstszą przyczyną nagłej śmierci jest nagłe zatrzymanie krążenia (NZK), obejmujące nawet 700 tysięcy przypadków rocznie w samej Europie. Natychmiastowe podjęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej może potroić szanse przeżycia poszkodowanego. Wczesne rozpoczęcie ucisków pozwala na mechaniczne wymuszenie przepływu krwi w organizmie, a prawidłowe wdechy dostarczają niezbędny tlen do płuc. Gdy czas oczekiwania na karetkę przekracza kilka minut, każdy moment zwłoki istotnie zmniejsza szanse na sukces. Użycie defibrylatora AED w pierwszych 3-5 minutach może zwiększyć przeżywalność nawet do 70%.

Sekwencja RKO u dorosłych – ile uciśnięć, ile wdechów?

Prawidłowa sekwencja RKO u dorosłych to 30 uciśnięć klatki piersiowej na 2 wdechy ratownicze (stosunek 30:2).

Umieść nadgarstek jednej dłoni na środku klatki piersiowej (na dolnej połowie mostka), nakryj drugą dłonią i rozpocznij uciśnięcia:

• Głębokość: 5–6 cm
• Częstotliwość: 100–120 uciśnięć na minutę
• Po każdym uciśnięciu pozwól klatce się całkowicie rozprężyć

Po 30 uciśnięciach udrożnij drogi oddechowe, zaciśnij nos poszkodowanego, szczelnie obejmij jego usta i wdmuchuj powietrze przez około 1 sekundę, kontrolując uniesienie klatki piersiowej. Wykonaj 2 wdechy ratownicze. Powtarzaj cykl 30:2 aż do przybycia ratowników lub powrotu funkcji życiowych.

Kluczowe wytyczne dotyczące ucisków klatki piersiowej

Skuteczność RKO zależy od właściwej techniki i tempa. Każde uciśnięcie powinno być dynamiczne, na głębokość dokładnie 5–6 cm, trzymane w tempie nie mniejszym niż 100 i nie większym niż 120 uciśnięć na minutę. Istotne jest, by nie odrywać rąk od klatki piersiowej podczas uciskania oraz zapewnić pełen powrót klatki po każdym uciśnięciu. Stosując te zasady mechanicznie wypychasz krew do głównych narządów, utrzymując ich minimalną wydolność do czasu przyjazdu pomocy.

Sztuczne oddychanie w resuscytacji krążeniowo-oddechowej

Sztuczne oddychanie to niezbędny element klasycznej resuscytacji. Każdy wdech powinien trwać około 1 sekundy i być poprzedzony dokładnym udrożnieniem dróg oddechowych przez odgięcie głowy i uniesienie żuchwy. Usta poszkodowanego należy otoczyć szczelnie swoimi, zatkać nos, i wdmuchnąć powietrze do widocznego uniesienia klatki piersiowej. Zbyt szybkie lub niedbałe wdechy nie zapewnią skutecznego natlenowania organizmu.

Ile uciśnięć i wdechów wykonać u dzieci?

U dzieci wskazana jest inna sekwencja niż u dorosłych. Wykonaj 5 wdechów początkowych. Następnie stosuj rytm 15 uciśnięć na 2 wdechy (stosunek 15:2). Dzieci znacznie częściej doświadczają zatrzymania krążenia w wyniku problemów oddechowych niż kardiologicznych, dlatego pierwsze oddechy są o fundamentalnym znaczeniu. Zarówno głębokość, jak i tempo ucisków należy dostosować do wielkości dziecka – nie przekraczając 1/3 szerokości jego klatki piersiowej i zachowując rytm zbliżony do 100–120 uciśnięć na minutę.

Specyfika resuscytacji u osób po utonięciu

W przypadku utonięcia sekwencja czynności wymaga rozpoczęcia od 5 wdechów ratowniczych. Dopiero po nich przechodzi się do rutynowego schematu 30 ucisków na 2 wdechy stosowanego u dorosłych. Woda w drogach oddechowych wywołuje pierwotnie niedotlenienie, dlatego oddechy są szczególnie istotne. Resuscytacja odbywa się bez opóźnień, bo zwłoka w przywracaniu utlenowania może mieć natychmiastowe tragiczne skutki.

RKO wyłącznie uciskami – kiedy i jak stosować?

W sytuacji gdy nie możesz lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, można zastosować resuscytację ograniczoną tylko do ciągłych uciśnięć klatki piersiowej. Uciśnięcia powinny być wykonywane w tempie zbliżonym do 100 na minutę, bez przerw na wdechy. Taka metoda również realnie zwiększa szanse przeżycia, utrzymując minimalny przepływ krwi przez najważniejsze narządy. W tej formie RKO jest lepsza niż brak jakichkolwiek działań, a prostota wykonania powoduje, że może ją podjąć praktycznie każdy świadek zdarzenia.

Praktyczne aspekty: zmiana ratownika i kontynuacja RKO

Resuscytacja jest czynnością bardzo wyczerpującą fizycznie. Aby utrzymać skuteczność ucisków, zaleca się zmianę osoby uciskającej co 1-2 minuty, o ile jest taka możliwość i dwóch ratowników znajduje się na miejscu. Przy długim prowadzeniu RKO zmęczenie prowadzi do zbyt płytkich ucisków, co drastycznie zmniejsza ich efektywność.

Sekwencję RKO (30:2 u dorosłych, 15:2 u dzieci po 5 wdechach) powtarzaj nieprzerwanie aż do przybycia wykwalifikowanej pomocy lub powrotu czynności życiowych. Nie przerywaj czynności z wyjątkiem chwil koniecznych (jak podłączenie AED czy zmiana ratownika).

Podsumowanie – jasne wytyczne skutecznej resuscytacji

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa ratuje życie w sytuacjach nagłego zatrzymania krążenia, a właściwy stosunek uciśnięć do wdechów oraz odpowiednia technika to fundament skutecznej pomocy:

• Dorośli: 30 uciśnięć klatki piersiowej na 2 oddechy (głębokość 5–6 cm, tempo 100–120/min)
• Dzieci: 5 wdechów początkowych, następnie 15 uciśnięć na 2 wdechy
• Utonięcie: 5 oddechów na początku, potem schemat 30:2
• RKO tylko uciskami: możliwe zawsze, gdy wdechy są niewykonalne
• Zmiana ratownika: co 1–2 minuty w celu zachowania efektywności

Pamiętaj, że liczy się natychmiastowe działanie, właściwe tempo oraz pełne skupienie na jakości prowadzonych czynności ratowniczych. Tylko prawidłowa resuscytacja daje realną szansę na uratowanie życia.